Representativiteit, bruikbaarheid en betrouwbaarheid van bronnen.
Bij het beoordelen op de bruikbaarheid van bronnen, moet je letten op representativiteit en
betrouwbaarheid. In elk examen zitten een paar van deze vragen. Als je onderstaande zaken goed bestudeert en de voorbeelden oefent moeten deze vragen geen problemen meer opleveren.
Representativiteit
Voorbeelden uit de havo pilotexamens, 2012-1, v24 / 2011-2, v16 / 2010-1, v14 / 2009-2, v17 / 2007-1, v21)
- Geldt de bron voor één uitzonderlijk geval, dan is je bron niet echt representatief.
- Geldt de bron voor meer gevallen / voor meer mensen, dan is je bron meer representatief en daardoor waardevoller.
Maar let op: de mening van een willekeurige burger zal vaak niet representatief zijn voor alle burgers terwijl de mening van de leider van een bepaalde partij/groep waarschijnlijk weer wel representatief zal zijn voor die specifieke groep.
Betrouwbaarheid
Voorbeelden uit de havo pilotexamens,2015-1,3 / 2015-2, v2 /2014-1, v3+19 /2013-1, v3+16 / 2010-1,v3 )
Om de betrouwbaarheid van een bron te beoordelen, moet je letten op:
- De persoon
Wat voor persoon was de schrijver of maker van de bron?
Welke rol speelde hij in de in de bron beschreven gebeurtenis? - De tijd
Heeft de schrijver/tekenaar de informatie die de bron bevat direct na de gebeurtenissen opgeschreven, of pas vele jaren later?
Leefde de schrijver in een tijd waar op dat moment sprake was van een totalitair regime met bijvoorbeeld censuur of leefde hij in een democratie waar vrijheid van meningsuiting gold? - De informatie zelf
Hoe kwam de schrijver/tekenaar zelf aan de informatie?
Was hij er zelf bij? Kon hij het gebeuren/proces dat hij beschrijft zelf overzien?
Heeft hij het van horen zeggen? En waar haalde deze zegsman zijn info vandaan? - De bedoeling
Met welk doel heeft de schrijver/tekenaar de gegevens vastgelegd?
Wil hij propaganda ergens voor maken, of ‘een waar verhaal’ schrijven?
Was hij zich ervan bewust dat mensen zijn verhaal later zouden lezen?
Of schreef hij iets op dat later toevallig is overgebleven (bewuste of onbewuste bron)?
Was de bron bedoeld voor iedereen (publieke bron) of privé, of geheim, bijvoorbeeld een brief of dagboek? Onbewuste, niet-publieke bronnen zijn meestal betrouwbaarder dan bewuste, publieke bronnen.
TIP 1. BEKIJK OOK HET FILMPJE VAN JORT OVER DE BETROUWBAARHEID VAN BRONNEN.
TIP 2. BEKIJK OOK HET FILPMJE VAN JORT OVER DE REPRESENTATIVITEIT VAN BRONNEN.
Tekst in PDF om te af te drukken.
Groeten,
Theo Manders
0
beoordelingen